| Gewest: wetgevende macht |
Het gewestelijk parlement
Er is slechts één wetgevend orgaan, namelijk het parlement. Wij verkiezen het om de vijf jaar. Deze verkiezingen vallen samen met het federale en Europese niveau. Vroeger sprak men over een 'raad' in plaats van een parlement.
Het Vlaams Parlement
Bron: VRT - Villa Politica
De gewesten mogen zelf de kieskringen bepalen als ook het aantal zetels.
Het Vlaams Parlement
Na verkiezingen van 26 mei 2019
| Partij | Zetels | Bestuur |
|---|---|---|
 | 35 | Ja |
 | 23 | |
 | 19 | Ja |
 | 16 | Ja |
 | 14 | |
 | 13 | |
 | 4 | |
| Totaal | 124 |
Laatste update: 30 juli 2020
Vlaams Parlement
Bron: commons.wikimedia.org
Merk op dat dit Vlaams Parlement decreten maakt voor zowel de Vlaamse Gemeenschap (inclusies Brussel) als het Vlaamse Gewest (Vlaanderen zonder Brussel). De 6 verkozenen van uit Brussel mogen dus enkel meestemmen als het gaat over onderwerpen die de Vlaamse Gemeenschap toebehoren.
Voorzitter
| Vlaanderen |
|---|
 |
| Liesbeth Homans (N-VA) |
De wet geeft 124 zetels (waarvan 6 zetels voorbehouden zijn voor Vlaamse Brusselaars) aan het parlement.
In Vlaanderen vallen de kieskringen samen met provinciegrenzen en Brussel.
6 Vlaamse kieskringen
Bron: Bpol
De 6 zetels voor Brussels (voor het Vlaams Parlement) vertegenwoordigden in 2019 bijna 78.000 personen. In 2014 waren dit slechts 55.000 personen. Het totaal geldig uitgebrachte stemmen voor het hele Brusselse Gewest was 458.000. (Bron: verkiezingen 2019 IBZ)
Hertogsstraat 6, 1000 Brussel
Gevel Vlaams Parlement
Bron: commons.wikimedia.org
Websites:
- www.vlaamsparlement.be (Officiële website)
- Vlaamse Volksvertegenwoordigers (Officiële website)
Het Waals Parlement
Na verkiezingen van 26 mei 2019
| Partij | Zetels | Bestuur |
|---|---|---|
 | 23 | Ja |
 | 20 | Ja |
 | 12 | Ja |
 | 10 | |
 | 10 | |
| Totaal | 75 |
Laatste update: 3 augustus 2020
Waals Parlement
Bron: nl.m.wikipedia.org
Dit parlement omvat ook de Duitstaligen in de provincie Luik. In 2019 waren er ongeveer 49.500 stemgerechtigden in de 9 Duitstalige gemeenten van België. (Bron: verkiezingen 2019 IBZ)
Voorzitter
| Wallonië |
|---|
 |
| Jean-Claude Marcourt (PS) |
Het Waals Parlement
Bron: www.parlement-wallonie.be
Het Waals parlement telt 75 zetels.
Wallonië heeft 13 verschillende kieskringen.
13 Waalse kieskringen
Bron: Bpol
Bâtiment Saint-Gilles, Rue Notre-Dame 1, 5000 Namur
Waals Parlement (gevel)
Bron: commons.wikimedia.org
Websites:
- www.parlement.wallonie.be (Officiële website)
- Waalse Volksvertegenwoordigers (Officiële website)
Het Brussels Parlement
Na verkiezingen van 26 mei 2019
| Partij | Zetels | Taalgroep | Bestuur |
|---|---|---|---|
| 16 | Franse taalgroep | Ja |
| 15 | Franse taalgroep | Ja |
| 13 | Franse taalgroep | |
 | 10 | Franse taalgroep | Ja |
| 10 | Franse taalgroep | |
| 6 | Franse taalgroep | |
| 4 | Nederlandse taalgroep | Ja |
| 3 | Nederlandse taalgroep | Ja |
| 3 | Nederlandse taalgroep | Ja |
| 3 | Nederlandse taalgroep | |
| Onafhankelijke - Indépendant | 2 | Franse taalgroep | |
| 1 | Nederlandse taalgroep | |
| 1 | Nederlandse taalgroep | |
| 1 | Nederlandse taalgroep | |
| Agora | 1 | Nederlandse taalgroep | |
| Totaal | 89 |
Laatste update: 3 augustus 2020
Vlaamse Partijen in Brussel
Zowel het aantal zetels als het aantal ministerposten liggen wettelijk vast voor de Vlamingen. Dit is om de Vlaamse minderheid in Brussel te beschermen tegen de Franstaligen. Sommige Waalse partijen zoals Défi, willen het vast aantal Vlamingen afschaffen.
Er zijn 17 van de 89 zitjes voorbehouden voor Vlaamse partijen, dat maakt ongeveer 20%. Als je kijkt hoeveel procent van de Brusselaars effectief op Vlaamse partijen stemt, dan kom je eerder uit rond 15% (in 2014 was dit zelfs slechts 11%). In 2019 stemden bijna 70.000 personen op Vlaamse partijen van de bijna 500.000 geldige stemmen in Brussel (Bron: verkiezingen 2019 IBZ). Toch geeft slechts 9% van de Brusselaars zijn belastingen aan in het Nederlands (Bron: Bruzz.be).
Voorzitter
| Brussel |
|---|
 |
| Rachid Madrane (PS) |
Het Brussels parlement telt 89 zetels, voor zowel Nederlandstaligen (17 zetels) als Franstaligen. Dit verklaart waarom we er zoveel politieke partijen terugvinden.
Brussel heeft slechts 1 kieskring.
1 Brusselse kieskring
Bron: Bpol
Lombardstraat 69
1000 Brussel
Brussels Parlement (gevel)
Bron: commons.wikimedia.org
Websites:
- www.parlement.brussels (Officiële website)
- Brusselse Volksvertegenwoordigers (Officiële website)
De taken van het gewestelijk parlement
Om de bevoegdheden van de gewesten uit te oefenen zijn er decreten (wetten op het niveau van Vlaanderen en Wallonië) en ordonnanties (niveau Brussels Gewest) nodig. Deze moeten gestemd worden door een parlement dat door de bevolking verkozen is.
Hieronder vind je de belangrijkste taken van het parlement.
Hoe komt een decreet of ordonnantie tot stand?
Een parlementslid (of een aantal parlementsleden) stellen een nieuw decreet voor en leggen dit neer bij de voorzitter van het parlement. Dit heet een voorstel (propositions de décret). Ook de leden van de regering kunnen een voorstel indienen. De gehele regering moet hierover akkoord zijn. De tekst heet dan een 'voorontwerp van decreet' (projets de décret). Enkel de 'voorontwerpen van decreet' (regering) moeten eerst verplicht naar de 'Raad van State' (Conseil d’Etat). Zij kijken na of het voorontwerp binnen de bevoegdheden van het gewest valt en geven advies. Op basis van dit advies herwerken de ministers de tekst tot een 'ontwerp van decreet'. Na goedkeuring van de hele regering, wordt het ontwerp van decreet ingediend bij het parlement via de voorzitter (en zijn/haar 'Bureau').
De voorzitter bepaalt in welke commissie (groep van parlementsleden) het voorstel/ontwerp besproken wordt. Voorstellen van decreet (parlementsleden), worden eerst in het hele parlement besproken om na te gaan of het parlement deze tekst wel wil behandelen. Indien dit het geval is wordt de tekst doorgestuurd naar de commissie. De commissie kan beslissen extra advies te vragen aan de 'Raad van State' en/of om een hoorzitting te organiseren met specialisten. Indien iemand de tekst nog wenst te veranderen, dient men 'amendementen' in. Uiteindelijk zal de commissie over het voorstel en de amendementen stemmen en wordt er een verslag opgesteld voor de plenaire vergadering (het hele parlement).
Op de plenaire vergadering (van het hele parlement) wordt de tekst besproken. Zelfs als de commissie de tekst niet heeft goedgekeurd, kan een volksvertegenwoordiger toch vragen dat het ontwerp/voorstel besproken wordt (het parlement zal hier over beslissen of het besproken wordt). Ook in deze stap kunnen er nog amendementen toegevoegd worden.
Hierna stemt de plenaire vergadering over de tekst en de amendementen. De helft + 1 stem is (meestal) voldoende om het decreet of de ordonnantie goed te keuren.
Toch is de tekst nog niet van kracht. De regering moet ze bekrachtigen (ondertekenen) en laten uitvoeren (afkondigen). De decreten moeten dus gepubliceerd worden in het Belgisch Staatsblad (Moniteur Belge).
In dit filmpje zegt het Waals Parlement hoe een wet bij hen tot stand komt (ondertitels in het Nederlands).
Wettelijke basis om decreten te maken
Ook tegenover de gewestelijke regering heeft het parlement belangrijke taken:
- Het kiezen van de regering (in de praktijk zijn het de partijvoorzitters van de meerderheid die dit bepalen)
- Door een motie van wantrouwen kan het parlement de regering/een minister ontslaan
- De parlementsleden kunnen de leden van de regering interpelleren (ondervragen)
- De ministers moeten op vragen van het parlement antwoorden
Een plenaire vergadering in het Vlaams Parlement
Bron: Vlaams Parlement
- De begroting goedkeuren
- Oprichten commissies (kleine parlementen om de wetten voor te bereiden)
- Onderzoekscommissies oprichten (waarin het parlement specialisten kan ondervragen om zo de waarheid te achterhalen of om advies in te winnen) (bv.: hoe de regering is omgegaan met de corona-crisis)
- Het parlement kan resoluties (de visie van het parlement op bepaalde zaken) stemmen
In dit filmpje stelt het Waals parlement zich voor (met Nederlandse ondertitels).
De voorzitter van het parlement
De werkzaamheden van een parlement worden geleid door de voorzitter, die elk jaar bij de opening van de zitting door het parlement wordt aangewezen. Meestal is de voorzitter een lid van de meerderheid, maar dat hoeft niet. De voorzitter mengt zich doorgaans niet in de besprekingen, want hij staat in principe boven de fracties. Het parlement kiest ook één of meer ondervoorzitters en secretarissen.
De voorzitter heeft verschillende taken:
- De agenda van de plenaire vergadering vaststellen
- De vergadering plenaire samenroepen
- Ontvangen toekomstige decreten en dit aan commissies toewijzen
- De plenaire vergadering voorzitten
- De eed van de parlementsleden afnemen
- De eed van de regeringsleden afnemen
- Ervoor zorgen dat de vergadering ordelijk verloopt (hij/zij zegt wie wanneer mag spreken) (toepassing van het reglement)
- Ervoor zorgen dat de genomen beslissingen uitgevoerd worden
- Beheer van de administratie (bijvoorbeeld het personeel, werking commissies) van het parlement
Deze taken worden meestal uitgevoerd samen met het Bureau en/of het Uitgebreid Bureau.
- Bureau: voorzitter + alle ondervoorzitters van het parlement
- Uitgebreid Bureau: Bureau + alle fractievoorzitters van de erkende politieke fracties in het parlement
Bronnen en websites
Update pagina: 5 augustus 2020
Log in | Belgische politiek - Belgische staatsstructuur | info@bpol.be
